Jakie badania wykonuje laboratorium?

Podstawowe badania laboratoryjne, nazywane również badaniami ogólnymi, należy profilaktycznie wykonywać raz do roku. Pozwoli to na kontrolę stanu zdrowia, szybką reakcję w razie jakichś nieprawidłowości i postawienie odpowiedniej diagnozy w stanie zagrożenia, nim wykryta choroba da jakiekolwiek objawy. Najprostsze badania laboratoryjne to morfologia, ale warto również poszerzyć nieco zakres badań i wykonać również badanie moczu oraz kału. Badania ogólne zgodnie z zaleceniami lekarza powinny być wykonywane systematycznie przynajmniej raz do roku. Próbki do badań pobierane są zawsze w laboratorium diagnostycznym.

Jak przygotować się do badania laboratoryjnego?

Przed pobraniem materiałów do badań, zwłaszcza morfologii, pacjent powinien być:

• na czczo, ok. 12h po ostatnim posiłku, co umożliwi otrzymanie faktycznych wyników poziomu glukozy i cholesterolu;
• po przespanej nocy;
• w pozycji siedzącej;
• w stanie spoczynku, czyli absolutnie nie dopuszcza się, by badania wykonywane były po wysiłku fizycznym;
• przed leczeniem lub po odstawieniu wszelkich leków mogących zakłócać prawidłowość wyników;
• po odstawieniu preparatów witaminowych.

Ogólne badanie krwi

Badanie krwi to podstawowe badanie, które dostarcza informacji na temat składowych krwi. Najczęściej wykonywane badania krwi obejmują morfologię, OB, cholesterol i cukier.

Morfologia obejmuje przede wszystkim:

• liczbę erytrocytów (krwinek czerwonych), leukocytów (krwinek białych) oraz płytek krwi;
• hematokryt, czyli procentowy udział elementów upostaciowionych w ogólnej masie krwi;
• stężenie hemoglobiny;
• procentowy udział poszczególnych rodzajów leukocytów w oparciu o ogólną ich liczby.

Badanie ogólne krwi stanowi podstawowe narzędzie diagnostyczne, mogące dać wiele informacji o tym, co akurat dzieje się w organizmie, a nawet to, co może się stać. Dla przykładu podniesione stężenie glukozy we krwi postrzega przed cukrzycą, natomiast nieprawidłowy lipidogramoznacza zwiększone ryzyko wystąpienia miażdżycy. Badanie krwi powinno być wykonywane regularnie, stanowi bowiem system wczesnego ostrzegania przed możliwymi schorzeniami i pozwala uchronić się przed licznymi, niekiedy bardzo poważnymi, problemami zdrowotnymi. Należy pamiętać, że morfologia powinna być wykonana na czczo, z co najmniej 8 godzinną przerwą w jedzeniu.

Ogólne badanie moczu

Raz do roku należy również wykonać ogólne badanie moczu, które przede wszystkim sprawdza pracę nerek i prawidłowość w funkcjonowaniu całego układu moczowego. Może być również wskaźnikiem wystąpienia różnego rodzaju infekcji. Do laboratorium należy dostarczyć ok. 50-100 ml moczu w jednorazowym, jałowym pojemniczku zakupionym w aptece. Zazwyczaj pobiera się też pierwszą poranną porcję moczu, ze środkowego strumienia. Ważne jest również by próbkę dostarczyć do laboratorium w przeciągu 2 godzin.

Co się bada:

• barwę moczu ? barwnik moczu ? urochrom ? daje żółte zabarwienie w różnych odcieniach. Barwa zależy od diety i przyjmowanych leków;
• przejrzystość ? powinien być przejrzysty lub lekko opalizujący;
• ciężar właściwy ? norma to 1018-1030 g/l;
• pH ? średnia prawidłowa wartość to 6;
• urobilinogen ? pozwala wykryć żółtaczkę.

Badanie kału

Kał stanowi podstawowe źródło informacji o kondycji przewodu pokarmowego. Badanie kału pozwala wykryć obecność pasożytów czy niestrawionych resztek pokarmowych. Z kolei zastosowanie odpowiednich odczynników chemicznych umożliwia stwierdzenie obecność krwi, tłuszczów, a także określenie aktywności niektórych enzymów trawiennych. Ponadto w razie nagłej potrzeby badanie mikrobiologiczne kału pozwala rozpoznać drobnoustroje odpowiedzialne za infekcję układu pokarmowego, a co za tym idzie w dalszym etapie wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Kał powinien być oddawany do specjalnego jałowego pojemnika na kał z przytwierdzoną do wieczka szpatułką. Przy jej pomocy należy pobrać próbkę kału z wcześniej przygotowanego oczyszczonego i wyparzonego naczynia. Materiał do badań powinien zawierać ok. 2-3 ml treści kałowej. Aby badanie było miarodajne powinno się pobierać próbki przez trzy kolejne dni. Pojemniki z próbkami mogą być wówczas przechowywane w lodówce i oddane do badania w tym samym czasie.

Wskazania do badania kału:

• gdy lekarz podejrzewa choroby zakaźne przewodu pokarmowego, wywołane przez bakterie, grzyby, wirusy, pierwotniaki lub pasożyty;
• gdy doszło do zaburzeń wchłaniania pokarmów, a do takich sytuacji dochodzić może przy schorzeniach jelit, trzustki i wątroby;
• jeśli doszło do krwawienia z przewodu pokarmowego, zazwyczaj dzieje się tak w przypadku nowotworów lub w chorobach zapalnych jelit.